ساینویال سارکوما

تعریف

یک تومور بدخیم بافت نرم است که معمولا در افراد زیر ۴۰ سال دیده میشود , و سن شایع آن ۱۵ تا ۳۵ سالگی است. در مردان از زنان شایعتر است. ابن تومور در مجاورت مفاصل بزرگ دیده میشود اما بندرت از مفاصل منشاِ میگیرد. نامگذاری ساینویوال سارکوما که اشاره به بافت پوششی مفصل(ساینویوم) مینماید یک اشتباه است. منشاِ این تومور نا مشخص است.

یافته های بالینی

این تومور معمولا در اندام تحتانی دیده میشود. پس از اندام تحتانی، در اندام فوقانی شایع است. در سایر مناطق بدن بندرت دیده میشود. شایعترین علانت این تومور تورم است. بر خلاف بسیاری از تومورهای بدخیم بافت نرم که تنها با تورم بدون درد بروز میکنند، این تومور در بسیاری از موارد دردناک است. ممکن است با لمس این تومور درد تشدید شود و در طول اندام درد تیر بکشد. این درد تیر کشنده بجز  ساینویال سارکوم تنها در تومورهای عصبی دیده میشود. شایعترین ناحیه ایکه تومور از آن منشائ میگیرد در پشت زانو است(شکل ۱و ۲).

این تومور در ۳۰ تا ۶۰ درصد(بطور متوسط ۵۰ درصد) از مبتلایان متاستاز(گسترش تومور به سایر نواحی بدن) میدهد که در این بین ریه شایعترین محل متاستاز است.

شکل۳- فلش های زردرنگ حاشیه تومور و فلش قرمز رنگ استخوان ساق در مجاورت زانو را نشان میدهد.

شکل ۲- ساینویال سارکوما در پشت زانو و ساق مرد ۲۲ ساله.

شکل ۱- ساینویال سارکوما در ساق مرد ۱۹ ساله.

تشخیص

برای تشخیص رادیوگرافی ساده و ام آر آی ممکن است توسط پزشک معالج توصیه شود. در رادیوگرافی ساده حداکثر در ۳۰% بیماران رسوب کلسیم در داخل بافت نرم دیده میشود.  این تومور در ۷۰ درصد موارد در فاصله ۵ تا ۷ سانتی متری مفصل است. در ۵۰ تا ۶۰ درصد موارد در تماس با استخوان مجاور دیده میشود. در ام آر ای وسعت تومور، احتمال دست اندازی به سایر ارگان ها، و بافتی که تومور  از آن منشاء گرفته شده مشخص میگردد.  در ام آر آی در مواردیکه تومور کوچکتر از ۵ سانتی متر باشد بصورت نسبتا یکنواخت دیده میشود.  تومورهای بزرگتر در ام آر آی بصورت غیر یکنواخت دیده میشوند. در مرحله بعد نمونه برداری توسط پزشک توصیه میگردد. در ام آر آی در نمای  T2  بصورت روشن دیده میشود. در مقاطع عرضی مجاورت تومور به مفصل دیده میگردد(شکل۳).

درمان

درمان اصلی ساینویال سارکوما جراحی است. نوع جراحی بسته به محل و وسعت تومور متغیر است. ممکن است پزشک معالج جراح تومور توصیه به شیمی درمانی و یا رادیوتراپی نماید.  در مواردیکه اندازه تومور بزرگ  باشدو در هنگام متاستاز به ریه شیمی درمانی انجام میشود. در مواردیکه تومو را بدلیل نزدیک بودن به ارگانهای حیاتی نتوان با حاشیه مناسبی از بافت سالم اطراف بطریق جراحی برداشت، رادیوتراپی هم تجویز میشود.این درمانها ممکن است به جلوگیری از برگشت تومور کمک نمایند. درمان عود تومور نیز مانند تومور اولیه است. ممکن است پزشک بدلیل وسعت دست اندازی تومور به بافت های اطراف تصمیم به قطع عضو نماید.

شکل۴- نمونه خارج شده از بدن بیمار ۲۲ ساله مبتلا به ساینویال سارکوم پشت زانو. فلش نشاندهنده نکروز(مرگ بافتی) در داخل تومور است که خود نشانه ای دال بر بدخیم بودن تومور است.

عاقبت تومور

هر چه تومور کوچکتر ، و سطحی تر باشد عاقبت بهتری دارد. تومورهای اندام فوقانی نسبت به اندام تحتانی خوش عاقبت تر هستند.