همانژیوم

همانژیوم در عضله، استخوان، و دستگاه های داخلی
۴ اردیبهشت ۱۳۹۸
تومور ژانت سل در انگشتان دست و پا
۸ اردیبهشت ۱۳۹۸

تعریف

همانژیوم یک تومور خوش خیم (غیر سرطانی) است که از عروق خونی تشکیل شده است. انواع مختلفی از همانژیوم ها وجود دارد و می توانند در سراسر بدن ایجاد شوند، از جمله در پوست، عضلات، استخوان ها و اندام های داخلی.

اغلب همانژیوم ها روی سطح پوست و یا در زیر آن ظاهر می شوند. آنها اغلب در صورت و گردن رشد می کنند و می توانند به شدت در رنگ، شکل و اندازه متفاوت باشند.

از آنجایی که همانژیوم ها به ندرت مهاجم با سرطانی می شوند، اغلب نیازی به درمان پزشکی ندارند. با این حال، برخی از همانژیوم ها می توانند باعث مشکلات زیبایی شوند، و بسیاری از افراد به دلایل زیبایی به دنبال درمان پزشکی هستند. در اغلب موارد همانژیوم، درمان جراحی نیاز نمی شود. مواردی که جراحی ممکن است ضروری باشد شامل تومورهایی است که عمیق در عضلات یا استخوان هستند و یا برای تومورهای روی پوست که باعث مشکلات ظاهری، تنفسی یا بلعی می شوند.

شرح

یک همانژیوم هنگامی رخ می دهد که رگ های خونی کوچک بمقادیر غیرطبیعی تکثیر شوند و توده ای را تشکیل دهند. ممکن است بیش از یک همانژیوم داشته باشید.

انواع مختلفی از همانژیوم وجود دارد. بعضی از انواع رایج در زیر شرح داده شده است:

  • همانژیوم کاپیلاری (مویرگی). این شایعترین نوع همانژیوم است. این نوع همانژیوم از مویرگ های کوچکی ساخته شده است که در اندازه و قطر طبیعی هستند، اما در تعداد زیاد هستند. این مویرگ ها یک گروه مستحکم  بهم بسته شده  که به وسیله بافت نازک همبند کنار هم نگه داشته می شوند، را تشکیل می دهند. هنگامی که در پوست ایجاد می شود، یک همانژیوم مویرگی اغلب به عنوان “سطحی” نامیده می شود. به علت نزدیک بودن به سطح پوست، همانژیوم های مویرگی به طور معمول قرمز روشن هستند. آنها می توانند در اندازه های کوچک یا بزرگ باشند و ممکن است روی پوست بصورت صاف باشند، کمی برجسته باشند یا به  یک نودل(توده) با برجستگی کامل باشند(شکل ۱). بعضی از آنها به عنوان یک جرم اسفنجی دیده می شود که تمام اندام را تحت پوشش قرار می دهد (به نام “همانژیوم منتشر” یا “آنژیوماتوز”).

    شکل ۱-همانزیوم سطحی

  • همانژبوم کاورنوس (حفره ای). در مقایسه با یک همانژیوم مویرگی، یک همانژیوم حفره ای تشکیل شده از عروق خونی بزرگتر که گسترش یافته اند. رگهای خونی به اندازه یک همانژیوم مویرگی بسته نیستند و فضاهای (یا “غارها”) ی بین آنها با خون پر می شوند. هنگامی که در پوست رشد می کنند، همانژیوم های حفره ای اغلب به عنوان “عمیق” نامیده می شوند و گاهی اوقات به صورت یک تورم آبی رنگ در زیر پوست ظاهر می شوند. همانند همانژیوم مویرگی، این نوع نیز در اندازه بسیار متفاوت است و می تواند در سراسر بدن رخ دهد.

  • هما نژیوم مرکب. بعضی از همانژیوم ها ترکیبی از انواع مویرگی و حفره ای هستند.

  • همانژیوم مویرگی لوبولی (pyogenic granuloma). این برآمدگیهای کوچک، قرمز اغلب بر روی دست، صورت و بازوها ظاهر می شوند. از آنجا که آنها حاوی بسیاری از عروق خونی هستند، آنها به آسانی خونریزی می کنند – اغلب فقط با تماس ملایم. همچنین این نوع همانژیوم گاهی به عنوان “تومور حاملگی” نامیده می شود، زیرا اغلب در دوران بارداری، معمولا در بینی و دهان ظاهر می شود.

 

شکل ۲- همانزیوم عمقی

همانژیوم نوزادان

همانزیوم های پوست در نوزادان شایع است(شکل ۱و۲). گاهی اوقات آنها از بدو تولد وجود دارند، اما اغلب به طور معمول در طی هفته های اول یا ماههای اول زندگی ظاهر می شوند. بیشتر همانژیوم های نوزادان، همانژیوم های مویرگی هستند، اگر چه نوع حفره ای و مرکب نیز رخ می دهند. دختران اندکی بیشتر از پسران مبتلا میشوند.

همانژیوم های متداول نوزادان، الگوی رشد مشابهی را دنبال می کنند: یک دوره رشد سریع اغلب در طول سال اول زندگی، و پس از آن یک دوره پسرفت تومور (به نام involution یا پسرفت) است. چقدر طول می کشد تا تومور به اندازه کامل برسد و سپس کوچک شود بسیار متفاوت است، اما اغلب همانژیوم های نوزادان به هنگام بلوغ رشدشان پایان می یابد.

اکثر این همانژیوم ها به طور کامل  خودبخود بهبود می یابند و نیازی به درمان ندارند. با این حال، برخی از همانژیوم ها می توانند مشکلات مربوط به عملکردهای حیاتی مانند تنفس، بلع و بینایی  را به وجود آورند و نیاز به درمان داشته باشند. علاوه بر این، چون این تومورها می توانند بزرگ شوند و اغلب بر روی صورت، گردن و پوست سر ظاهر می شوند، هنگام تعیین گزینه های درمان، نیازهای عاطفی کودک باید در نظر گرفته شود.

همانژیوم هایی که در هنگام تولد وجود دارند (به نام همانژیوم های مادرزادی)، یک الگوی رشد متفاوت را دنبال می کنند. این همانژیوم ها در هنگام تولد کاملا رشد کرده هستند و یا به طور کامل در طول سال اول کودکتان پسرفت می کنند (به نام همانژیوم های مادرزادی به سرعت پسرفت کننده) یا به هیچ وجه پسرفت نمی کنند (به نام همانژیوم های مادرزادی غیر پسرفت کننده).

همانژیوم در عضله، استخوان، و دستگاه های داخلی

اگرچه به اندازه همانژیوم های پوستی شایع نیستند اما همانژیوم ها در بافت های دیگر، از جمله عضله و استخوان، رشد می کنند.

همانژیوم  داخل عضلانی. همانژیوم در بافت عضله در هر سنی ممکن است، اما اغلب در بزرگسالان جوان رخ می دهد. همانژیوم های مویرگی در عضله شایع ترند از انواع حفره ای و مرکب. هر عضله ای می تواند درگیر باشد. از آنجا که آنها در داخل عضله قرار دارند، این همانژیوم ها اغلب نشانه های قابل مشاهده را نشان نمی دهند، اگرچه برخی ممکن است باعث تورم در ناحیه تومور شود که با فعالیت افزایش می یابد. این تومورها اغلب دردناک هستند و نیاز به درمان دارند.

همانژیوم استخوانی.  همانژیوم هایی که در استخوان ها اتفاق می افتد معمولا در جمجمه یا ستون فقرات رخ می دهد و در افراد بالای ۵۰ تا ۷۰ ساله شایع هستند. انواع مویرگی و حفره ای شایع ترین همانژیوم ها در استخوان هستند. آنها می توانند روی سطح و یا عمیق تر به کانال مرکز استخوان رشد کنند. از آنجایی که معمولا نشانه ای را ایجاد نمی کنند، این تومورها اغلب به صورت تصادفی هنگامی که یک تصویر اشعه ایکس یا MRI برای هدف دیگری مورد استفاده قرار می گیرد، یافت می شوند.

همانژیوم ارگانهای داخلی. هرچند غیر معمول است، همانژیوم ها می توانند در اندام های داخلی، اغلب کبد و روده رشد کنند. همانند همانژیوم های استخوان ها، همانژیوم ها در اندام های داخلی اغلب در حین آزمایش برای هدف دیگری یافت می شوند. به جز مواردی که باعث ایجاد علائم می شوند، این همانژیوم ها نیازی به درمان ندارند.

ناهنجاری های عروقی

همانژیوم ها اغلب با ناهنجاری های عروقی اشتباه می شوند، که خوشه هایی از عروق خونی هستند که در شریان ها، رگ ها، مویرگ ها یا عروق لنفاوی توسعه می بابند. انواع مختلف ناهنجاری های عروقی شامل ناهنجاری های وریدی (AVM ها) و اکتازیاس عروقی هستند.

ناهنجاری های عروقی در طی رشد جنین رخ می دهد. اگرچه در هنگام تولد وجود دارد، برخی از انواع ناهنجاری های عروقی ممکن است تا زمان بزرگ شدن علائم ایجاد نکنند.

ناهنجاری های عروقی با همانژیوم نوزادی متفاوت است، زیرا آنها به آرامی همراه با کودک رشد می کنند و با افزایش سن بزرگتر می شوند. از آنجایی که آنها خود بخود منقبض یا کوچکتر نمی شوند، بسیاری از انواع ناهنجاریهای عروقی در کودکان نیاز به درمان دارند.

علت

انواع مختلف همانژیوم ها علل متفاوتی دارند، هرچند دقیقا علت توسعه همانژیوم ها به خوبی شناخته نشده است. به عنوان مثال، همانژیوم های اطفال ناشی از خطا در توسعه سیستم عروقی که در طول رشد جنین رخ می دهد، می باشند اما در بسیاری موارد، رویدادی که باعث ایجاد خطا می شود، شناسایی نشده است. بعضی از همانژیوم ها بعد از یک جراحت توسعه پیدا می کنند، اما این امر که آیا یک جراحت می تواند سبب بروز همانژیوم شود هنوز ثابت نشده است. بعضی از همانژیوم ها با بارداری پیشرفت می کنند و پس از آن برطرف می شوند. بعضی از همانژیوم ها با اختلالات ژنتیکی مرتبط هستند (به عنوان مثال، همانژیوم حفره ای در بیماری von Hippel-Lindau).

هیچ ارتباط اثبات شده ای بین توسعه همانژیوم و هر شغل یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا اشعه وجود ندارد. علاوه بر این، هیچ غذایی شناخته شده، دارو یا فعالیت در دوران بارداری مشخص نیست که باعث ایجاد همانژیوم در نوزاد شود.

علائم

همانژیوم ها معمولا ضایعات بدون درد، قرمز تا آبی رنگ بر روی پوست، لب ها یا داخل دهان هستند. آنها اغلب از نظر لمسی نرم هستند. اغلب آنها هم سطح با پوست و یا کمی برجسته اند، اما گاهی اوقات از ساقه رشد می کنند. ضایعات سطحی ممکن است خونریزی کند یا به زخم تبدیل شود، به ویژه اگر مجروح شود.

همانژیوم های عمیق در عضلات ممکن است باعث درد، و همچنین تورم در اطراف همانژیوم  شوند که این درد با فعالیت افزایش می یابد.

همانژیوم ها در استخوان ممکن است موجب درد و بزرگ شدن استخوان شوند.

معاینات دکتر

همانژیوم ها می توانند با سایر ناهنجاری های عروقی اشتباه گرفته شوند. از آنجا که درمان ممکن است به طور قابل توجهی متفاوت باشد، بسته به اینکه آیا ضایعه یک همانژیوم است یا نوع دیگر ناهنجاری، یک معاینه کامل دکتر توصیه می شود.

تاریخچه پزشکی و آزمایش فیزیکی

قبل از معاینه فیزیکی، اگر شما یک والد یا عضو خانواده هستید، پزشک با شما درباره وضعیت سلامت عمومی و فعلی شما و فرزندتان (اگر بیمار فرزندتان است)، صحبت خواهد کرد. او می خواهد سابقه کاملی از ضایعه را به دست بیاورد، خصوصا اینکه چه مدت ضایعه وجود داشته و آیا در طول زمان تغییر کرده است. پزشک شما می خواهد بداند علائمی مانند درد وجود دارد و چه موقع علائم شروع می شود.

در طول معاینه فیزیکی، دکتر شما هر جرمی را بررسی و لمس می کند، دقیقا مشخص می کند که کدام محل قرار گرفته است، چه احساسی دارد، و هر تغییر احتمالی در پوست اطرافش نیز اهمیت دارد .

تست ها

گرچه پزشکان اغلب می توانند با توجه به تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی به طور مستقل تشخیص دهند، آزمایش های تصویربرداری نیز می تواند مفید باشد.

اسکن اشعه ایکس و توموگرافی کامپیوتری (CT). اگر چه این آزمایشات تصاویر بهتری از ساختارهای متراکم مانند استخوان ایجاد می کنند، اشعه ایکس ساده و سی تی اسکن ممکن است یک همانژیوم حفره ای را در صورت داشتن رسوب کلسیم نشان دهند. این رسوبات کلسیم phleboliths نامیده می شوند(شکل۳).

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI). این اسکن ها می توانند تصاویر واضحی از ساختارهای نرم مانند یک همانژیوم ایجاد کنند. همانژیوم در اسکن MRI اغلب به عنوان یک “کیسه از کرم ها” به علت بسته های رگ های خونی در اطراف یکدیگر توصیف می شود(شکل ۵ و ۴).

شکل ۳

 

شکل ۴

شکل ۵

آنژیوگرافی. در این آزمایش، رنگ به جریان خون اطراف تزریق می شود و همانژیوم در یک تصویر اشعه ایکس نمایان می شود.

بیوپسی. در بعضی موارد، ممکن است دشوار باشد که همانژیوم را از سایر تومورها تشخیص دهیم و گاهی اوقات لازم است که بیوپسی برای تأیید تشخیص همانژیوم باشد. در بیوپسی یک نمونه بافت تومور گرفته شده و زیر یک میکروسکوپ بررسی می شود. نگاهی به بافت زیر میکروسکوپ ممکن است بهترین راه برای توضیح دادن این باشد که آیا تومور در واقع یک همانژیوم است و چه نوع آن می باشد. در طی بیوپسی، پزشک شما ممکن است یک بیهوشی موضعی را برای بیحس کردن این ناحیه به شما بدهد و نمونه را با استفاده از یک سوزن بگیرد. ویا با یک برش کوچک اقدام به نمونه گیری کند.

آزمایش خون. اگر تومورهای متعددی وجود داشته باشد یا اگر نشانه های شما مربوط به یک الگوی بیماری خاص باشد، پزشک ممکن است آزمایش خون را برای تجزیه و تحلیل ژنتیکی توصیه کند.

تشخیص های افتراقی

آزمایشات تصویربرداری و بافت به دکتر شما کمک می کند تا همانژیوم را از سایر انواع ناهنجاری های عروقی و تومورهای بافت نرم تشخیص دهد.

در برنامه ریزی درمان بسیار مهم است که همانژیوم از تومورهای عروقی سرطانی تهاجمی تر مانند آنژیوسارکوما جدا شود.

درمان

درمان همانزیوم با توجه به نوع همانژیوم کمی متفاوت است.

درمان غیر جراحی

مشاهده. گرچه ممکن است یک همانژیوم نیاز به هیچ درمانی نداشته باشد، مهم است که به طور منظم پزشکتان شما را معاینه کنند تا متوجه هر گونه تغییرات در تومور شود.

داروهای مسدود کننده بتا(بتا بلوکرها). مسدود کننده های بتا داروهایی هستند که ممکن است بسته به نوع و اندازه یک همانژیوم توصیه شوند. برای انواع خاصی مانند همانژیوم های سطحی و نوزادی ممکن است مسدود کننده های بتا به صورت خوراکی (به حالت قرص) با هدف کاهش رشد ضایعه داده شوند.

کورتون. اگر یک همانژیوم در نزدیکی ساختارهای حیاتی مانند بینی، لب ها یا پلک ها در حال رشد باشد، پزشک ممکن است کورتون( داروهای استروئید ) را توصیه کند. استروئیدها اغلب برای کاهش سرعت رشد تومور استفاده می شوند. داروها ممکن است به طور مستقیم به همانژیوم تزریق شوند و یا به صورت خوراکی داده شوند.

استفاده از پوشش های فشار دهنده. فشرده سازی متناوب با کمک فشار هوا یک درمان است که از آستین های بادی برای فشار دادن به تومور استفاده می کند. این درمان می تواند در کاهش تورم همراه با همانژیوم کمک کند. با این حال، همانژیوم از بین نخواهد رفت.

بستن عروق تغذیه کننده همانزیوم با روش آنزیوگرافی. در این روش، خون رسانی به تومور بسته می شود. این یک روش کم تهاجمی است که در آن ذرات کوچک به رگ های خونی تزریق می شوند تا آنها را مسدود کنند. اسکلروتراپی روش مشابهی است که در آن از مواد شیمیایی برای بستن عروق استفاده می شود. این روش ها می تواند در کوچک کردن تومور و کاهش درد مفید باشد. با این حال، اغلب اوقات تومور پس از این مراحل، منبع خون خود را بازیابی خواهد کرد. آمبولی سازی گاهی اوقات قبل از عمل برای کاهش خطر خونریزی شدید استفاده می شود.

درمان لیزر. برای برخی از بیماران، لیزر ها می توانند در از بین بردن تومور، آماده سازی تومور برای سایر درمان ها یا کاهش درد و سایر علائم ناخواسته مفید باشند.بسته به اندازه تومور و محل آن، ممکن است نیاز به چندین درمان لیزر باشد. درمان لیزر به طور معمول برای همانژیوم های مربوط به پوست مورد استفاده قرار می گیرد.

درمان جراحی

اگر همانژوم باعث تخریب بافت های سالم اطراف آن شودو یا علائم دردناکی را ایجاد کند به نحوی که شخص ناچار به جراحی شود،ممکن است جراحی برای یک همانژیوم حفره ای توصیه شود

روش. روش جراحی برای از بین بردن همانژیوم برداشتن ضایعه است. از بیهوشی عمومی برای خواباندن بیمار استفاده می شود، سپس پزشک بر روی پوست یک برش ایجاد کرده و تومور را جدا می کند.

بهبود. بیمار احتمالا باید تا چند هفته بخیه ها را داشته باشد تا زمانی که پزشک  آن را حذف  کند. پزشک منطقه را با یک باند فشاری پوشش می دهد و دستورالعمل های خاصی در مورد محدودیت های فعالیت برای هدایت بهبود بیمار ارائه می دهد.

عوارض جانبی. شایعترین عارضه جراحی برای برداشتن همانژیوم خونریزی است. علاوه بر این، همانژیوم ها بسته به نوع و محل تومور تمایل زیادی به بازگشت بعد از عمل دارند.(حدود ۳۰ درصد موراد پس از عمل جراحی همانژیوم عود میکند).

پژوهش ها

در حال حاضر تحقیقات زیادی انجام شده است که تلاش می کند اطلاعات بیشتری در مورد گسترش نامنظم عروق، از جمله همانژیوم ها بدست آورد. توسعه داروهایی که در توقف رشد عروق خونی (anti-angiogenic) کاربرد دارند، یک موضوع هیجان انگیز تحقیق برای بسیاری از انواع تومورها است.

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *