آرتروز شست پا یا شست پای سفت (Hallux Rigidus)

مقدمه

شایع ترین محل آرتروز در پا در قاعده انگشت شست پا می باشد. این مفصل metatarsophalangeal یا مفصل MTP نامیده می شود. کار این مفصل مهم است زیرا باید هر زمان که قدم می گذارید، خم شود. اگر مفصل شروع به سفت شدن کند، راه رفتن می تواند دردناک و دشوار شود.نشانه های این بیماری ابتدا هنگام راه رفتن روی زمین های نا هموار مثل کوه پیمیایی احساس میشود. به مرور زمان و با شدید تر شدن آرتروز نشانه های این بیماری هنگام راه رفتن بر روی سطوح هموار هم دیده میشود.

در مفصل MTP، مانند هر مفصلی، انتهای استخوان ها توسط یک غضروف مفصلی صاف پوشیده می شود. اگر ساییدگی و پارگی یا معضلی به غضروف مفصلی آسیب بزند، انتهای بدون پوشش دو  استخوان مجاور می توانند به هم ساییده شوند. بتدریج خارها یا برجستگی های استخوانی در اثر رشد ییش از حد استخوان ممکن است در مجاورت مفصل ایجاد شود. این رشد بیش از حد می تواند مانع خم شدن انگشتان پا تا آنجا که هنگام راه رفتن مورد نیاز است، بشوذ. نتیجه یک انگشت شست پای سفت یا  hallux rigidus است.

Hallux rigidus معمولا در بزرگسالان بین ۳۰ تا ۶۰ ساله توسعه پیدا می کند. هیچکس نمی داند چرا در بعضی از مردم و نه همه آنها ظاهر می شود. این ممکن است از یک آسیب به انگشتان پا که به غضروف مفصلی آسیب می رساند یا از تفاوت در آناتومی پاها که فشار به مفصل را افزایش می دهد، نتیجه شود.

علایم

• هنگامی که فعال هستید، درد را در مفصل حس می کنید، به ویژه وقتی هنگام راه رفتن، روی انگشتان خود فشار دهید

• تورم در اطراف مفصل

• یک برآمدگی، مانند bunion یا callus، که در ریشه شست پا پا توسعه می یابد

• سفتی در انگشت شست پا و عدم توانایی در حرکت آن به سمت بالا یا پایین

تشخیص

اگر دشوار است که پنجه پای خود را به سمت بالا و پایین بچرخانید و یا دریابید که به علت درد در انگشتان پا متمایل به خارج پا راه می روید، به پزشک خود مراجعه کنید. Hallux rigidus هر چه زودتر تشخیص داده شود، بهتر درمان می شود. اگر منتظر بمانید تا یک برآمدگی استخوانی در روی پای خود مشاهده کنید، خار استخوانی قبلا توسعه یافته است و شرایط برای درمان دشوارتر خواهد بود.

پزشک پای شما را بررسی خواهد کرد و به دنبال شواهدی از آرتروزمفصل خواهد گشت. او ممکن است پنجه پا را بچرخاند تا ببیند که چه اندازه حرکت آن بدون درد امکان پذیر است. رادیوگرافی ساده محل و اندازه هر نوع مهمیز استخوانی، و همچنین درجه آسیب در فضای مفصل و غضروف را نشان می دهد.

درمان

درمان غیر جراحی

داروهای ضد درد و داروهای ضد التهاب مانند ایبوپروفن ممکن است به کاهش تورم و درد کمک کنند. استفاده از بسته یخ یا گرفتن حمامهای سرد و گرم (شرح داده شده در زیر) همچنین ممکن است باعث کاهش التهاب و کنترل علائم در مدت کوتاهی شود. اما آنها برای جلوگیری از پیشرفت وضعیت کافی نیستند.

شکل ۱

شکل ۲

پوشیدن کفش با سر پنجه بزرگ باعث کاهش فشار بر انگشتان می شود و احتمالا مجبور خواهید شد از پوشیدن کفش های پاشنه بلند منصرف شوید. پزشک شما ممکن است توصیه کند که یک کفش سفت و محکم با یک زیره غلتکی( راکر باتوم) و احتمالا یک کفی فولادی یا تسمه فلزی تعبیه شده در کفی کفش به طور کامل استفاده کنید(شکل ۱و۲ ). این نوع کفش از پای شما در هنگام راه رفتن پشتیبانی می کند و میزان خمش در انگشت بزرگ پا را کاهش می دهد. بیماران عزیز توجه داشته باشند که این نوع کفش معمولا توسط کارگاههای ارتوپدی فنی مجاز ساخته میشود و با کفش طبی مرسوم در بازار متفاوت است. پسوند  طبی برای کفش این روزها بیشتر از اینکه کمک به درمان بیماران نماید جنبه تبلیغی دارد. باید توجه داشت که این کفش های ساختنی میتوانند بگونه ای طراحی شوند که ظاهری شبیه کفش های مرسوم داشته باشند. از طرفی پزشک درمانگر باید نوع کفش را و اینکه از طراح کفش په نوع کفشی میخواهد را در نسخه برای کارگاه ارتوپدی فنی مرغوم نماید.

یک حمام متضاد از تناوب آب سرد و داغ برای کاهش التهاب استفاده می کند. شما به دو سطل نیاز دارید، یکی با آب سرد تا آنجایی سرد که بتوانید تحمل کنید، و دیگری با آب گرم تا حدی که بتوانید آن را تحمل کنید. پای خود را در آب سرد به مدت ۳۰ ثانیه غوطه ور کنید، سپس بلافاصله آن را در آب گرم برای ۳۰ ثانیه قرار دهید. برای مدت پنج دقیقه به تغییر بین آب سرد و گرم ادامه دهید و در نهایت با آب سرد تمام کنید. شما می توانید حمام متضاد را تا سه بار در روز انجام دهید. با این حال، مراقب باشید که از دمای شدید در آب جلوگیری کنید، به خصوص اگر پاهای شما خیلی حساس به گرما یا سرما هستند.

درمان جراحی

شکل ۳

شکل ۴

 Cheilectomy. این جراحی معمولا زمانی توصیه می شود که آسیب خفیف یا متوسط ​​باشد. این شامل حذف خار های استخوانی و همچنین بخشی از استخوان پا می باشد، بنابراین انگشتان پا فضای بیشتری برای خم شدن پیدا می کنند. برش در بالای پای ایجاد می شود. پنجه پا و محل عمل ممکن است به مدت چند ماه پس از عمل جراحی متورم بماند و شما باید حداقل دو هفته پس از عمل جراحی صندل چوبی بپوشید. اما اکثر بیماران تجربه تسکین طولانی مدت را تجربه می کنند(شکل۳و۴).

Arthrodesis.  هنگامی که آسیب به غضروف شدید باشد، اغلب توصیه می شود که استخوان ها با هم فیوز شوند (arthrodesis). غضروف آسیب دیده برداشته می شود و پین ها، پیچ ها یا یک صفحه برای ثابت کردن مفصل در موقعیت دائمی استفاده می شود. به تدریج استخوان ها باهم رشد می کنند. این نوع جراحی به این معنی است که شما نمیتوانید پنجه تان را به هیچ وجه خم کنید. با این حال، این روش قابل اعتماد ترین راه برای کاهش درد در این موارد شدید است(شکل ۵و۶).

شکل ۵

شکل ۶

برای شش هفته اول پس از جراحی، شما باید گچ استفاده کنید و سپس برای شش هفته دیگر، از عصا استفاده کنید. شما نمی توانید کفش های پاشنه بلند بپوشید و ممکن است نیاز به پوشیدن یک کفش با یک تخت rocker-type داشته باشید(شکل ۱و۲).

Arthroplasty. بیماران سالمند که نیازهای عملکردی کمی در پا دارند، ممکن است نامزد جراحی جایگزینی مفصل باشند. سطوح مفصل برداشته می شود و یک مفصل مصنوعی ایمپلنت می شود. این روش ممکن است درد را کاهش دهد و حرکت مفصل را حفظ کند.